Het toeval wilde dat in de laatste commissieronde zowel het jaarverslag van IW4 als de Veense inbreng bij het VNG congres van 8 juni werden behandeld. Het jaarverslag liet voor deze nuttige instelling een een keurig resultaat zien maar landelijk beleid kan alsnog roet in het eten te gooien. IW4 is de gemeenschappelijke sociale werkplaats van de gemeenten Veenendaal, Rhenen, Renswoude en de Utrechtse Heuvelrug. Uit deze gemeenten zijn ruim 400 mensen met een beperking of arbeidshandicap aan het werk in het pand aan de transformatorstraat of met begeleiding bij een regulier bedrijf. In 2010 heeft IW4 een bescheiden winst gemaakt, zijn de medewerkers meer tevreden over hun werk dan voorheen en zelfs het ziekteverzuim zakte tegen de landelijke trend in. De enige smet op het blazoen was de groeiende wachtlijst. Voorheen kreeg IW4 extra geld om de wachtlijst weg te werken, maar omdat die in 2009 zo goed als verdwenen was kwam de instelling daar in 2010 niet mee voor in aanmerking. Met als gevolg dat de wachtlijst meteen weer aangroeide.
Al met al dus een keurig resultaat maar nu kan het landelijk beleid roet in het eten gooien. Er staat een wet Werken naar Vermogen op stapel die de verantwoordelijkheid voor de onderkant van de arbeidsmarkt bij de gemeenten legt. In het bestuursakkoord, waarin gemeenten, provincies en waterschappen met het rijk afspraken maken over welke bestuurslaag hoeveel geld krijgt voor welke taken, is een bedrag vastgelegd voor de sociale werkplaatsen. Dat is echter onvoldoende om de sociale werkplaatsen in hun huidige vorm in stand te houden.
Een belangrijke taak van sociale werkplaatsen is het begeleiden van medewerkers naar een reguliere baan. Voor die taak schiet in het bestuursakkoord geen geld meer over.
Daarnaast is er een probleem met de wet Werken naar Vermogen zelf. Op dit moment werken veel medewerkers van IW4 gedetacheerd bij andere bedrijven. Dat is makkelijk voor die bedrijven want zij krijgen gemotiveerde werknemers, en de begeleiding en administratieve rompslomp ligt bij IW4. Het is de bedoeling van het Kabinet Rutte om die werknemers direct in dienst te laten treden bij reguliere bedrijven. Die kunnen dan een subsidie krijgen waarmee de loonkosten voor medewerkers met een beperking worden gedrukt. De begeleiding en administratie komt echter bij die bedrijven te liggen. Er zullen in de huidige arbeidsmarkt weinig bedrijven zijn die daarop zitten te wachten. Zo wordt een arbeidshandicap een veroordeling tot een leven achter de geraniums.
Op donderdag 8 juni hebben de Nederlandse gemeenten op hun VNG congres in Ulft met overweldigende meerderheid tegen dit onderdeel van het bestuursakkoord gestemd. Minister Donner van Binnenlandse Zaken heeft al aangekondigd dat er dan wat hem betreft geen akkoord is. Maar met een zo massaal nee kan hij weinig anders dan terug naar de onderhandelingstafel.