Op 8 juli is de kadernota voor de jaren 2020-2023 besproken. Fractievoorzitter Kees Oskam sprak daar de volgende algemene beschouwingen uit.
Voorzitter,
Laat ik me eerst tot u richten. Dit is de eerste keer dat onder uw voorzitterschap een kadernota wordt besproken en het derhalve ook de eerste keer dat u geconfronteerd wordt met de vele rituelen en gewoonten die met dit feest van de lokale democratie samenhangen. Eén van die gewoonten is bijvoorbeeld dat GroenLinks nooit op tijd is met het inleveren van de algemene beschouwingen. Een gewoonte die we ook dit jaar vol trots en met eerbied voor de traditie hebben volgehouden. Andere rituelen zult u in de loop van de komende twee dagen vanzelf duidelijk worden. En als ik u een worst mag voorhouden, als u dit tot een goed einde brengt bent u geslaagd, veel onbegrijpelijker wordt het niet.
Die rituelen zijn er niet voor niets, hoewel er niet echt een reden is aan te wijzen waarom we het precies zo doen als we het doen, is het wel belangrijk dat de afspraken en gewoonten bekend zijn en tot op zekere hoogte gevolgd worden. Net zoals definitie van een gentleman is dat dat iemand is die nooit een ander onbedoeld beledigt. Is volgens mij de definitie van een goed politicus iemand die niet zonder reden de regels breekt.
De rituelen zijn er om iets te bezweren. Namelijk de fundamentele tegenstellingen in onze samenleving. De verschillende ideeën van wat Veenendaal voor stad zou moeten zijn, of zelfs of het een dorp moet heten, de vraag wat is toegestaan in het openbaar, zijn allemaal zaken die tot antwoorden leiden die elkaar uitsluiten. Als u daarvan niet overtuigd bent, voorzitter, raad ik u aan de debatten die in deze zaal zijn gevoerd over de invoering van de koopzondag eens te bekijken. Politiek is ook in Veenendaal een manier om die tegenstellingen te overbruggen,te beteugelen en soms te besluiten om die maar te negeren. Het is een manier om te voorkomen dat de grootste monden en de hardste knuisten het voor het zeggen hebben.
Al die rituelen die we ook vandaag weer zien leiden uiteindelijk in het gunstige geval tot een besluit waarbij niet iedereen zich tevreden maar in ieder geval gehoord voelt. In het ongunstige geval een uitkomst waarbij de meerderheid rucksichtlos over de minderheid heen walst, en soms, heel soms tot verlamming. En dat is wat we moeten vrezen bij deze kadernota.
Er staat de komende jaren nog wel wat te gebeuren. De omgevingswet moet worden ingevoerd, er moeten concrete stappen worden genomen om Veenendaal energieneutraal te krijgen en tegelijkertijd moeten we controle krijgen over de kosten van de jeugdzorg. GroenLinks vindt het nu dan ook het moment om keuzes te maken.
En dat zouden we volgens in november aangenomen begroting ook mogen verwachten. Voor de tekorten in 2019 zou de spaarpot worden aangesproken zodat er een gedegen plan gemaakt kon worden gemaakt om de tekorten op het sociaal domein te verhelpen. Zeven maanden later zijn de plannen er nog steeds niet. In het najaar bespreekt de gemeenteraad de plannen voor het sociaal domein, maar we moeten nu al besluiten wat die op gaan brengen. Veel van wat er in november in de begroting stond als zoekrichtingen is nog steeds niet uitgewerkt. En dat terwijl op initiatief van GroenLinks expliciet is afgesproken dat de raad wordt betrokken bij de invulling van de plannen voor het sociaal domein.
GroenLinks heeft nog grote vraagtekens heeft bij de haalbaarheid en wenselijkheid van veel van die plannen. Het korten van de Persoons Gebonden Budgetten (PGB) gaan er waarschijnlijk niet toe leiden dat de zorg goedkoper wordt, maar wel dat er een nog groter deel van de zorg voor ouderen en gehandicapten door dure professionele krachten wordt uitgevoerd. En dat was toch precies de kant die we niet op wilden?
Een andere overwogen maatregel is het innen van abonnementsgelden voor wat ik voor de herkenbaarheid maar de regiotaxi zal noemen. Er is een grote groep Veenendalers die zorg ontvangt vanuit andere regelingen dan de WMO en van de gemeente alleen deze dienst afnemen. Het lijkt GroenLinks niet proportioneel om mensen die slechts een of twee ritten per maand gebruiken, daar iedere maand twintig euro voor te laten aftikken. Velen van hen zullen besluiten geen gebruik meer te maken van de regiotaxi en zo een grotere kans maken om in een sociaal isolement te raken.
Veel van de ambities die een jaar geleden zo hoopvol zijn opgeschreven in het raadsprogramma zijn nog precies dat: ambities, maar nog geen plannen en nog zeker geen besluiten. Sinds november heeft de Veense gemeenteraad zich ondermeer beziggehouden met de vraag of de supermarkten op zondag om één uur of om twaalf uur open mochten. En met het ontmoedigen van het oplaten van ballonen. Voorwaar belangrijke zaken, maar als resultaat van een half jaar regeren nogal mager.
Er is, kortom, genoeg te doen. Dus laten we beginnen. Het wordt zo onderhand tijd.